Filistinliler için esir alınan İsrailliler neden önemli?

Cumartesi günü erken saatlerde Filistinli direniş grupları tarafından başlatılan geniş çaplı saldırıda İsraillilerin esir düştüğüne dair haberler yayılmaya başladı.

İsrail basını, bu konuda hiç bir yorum yapmazken, Hamas ve İslami Cihad Hareketi, çok sayıda İsrail askerini yakaladıklarını ve savaşçılarının İsraillileri gözaltında tuttuğunu gösteren videoları yayınladıklarını söyledi.

Hamas’ın siyasi temsilcisi Salih el Aruri, İsrailli komutanların gözaltında olduğunu ileri sürdü.

Aynı zamanda sosyal medyadaki bazı Filistinli hesaplar, yakalanan İsrailli askerlerin ve sivillerin Gazze’ye geri götürüldüğünü gösterdiği iddia edilen video ve fotoğrafları servis etti.

Haber kaynaklarına, isimsiz olarak konuşan İsrailli bir güvenlik kaynağı, esirlerin tutulduğuna dair raporlardan haberdar olduklarını söyledi.

Tüm bu raporların doğrulanması durumunda, Filistinli gruplar tarafından tutulan ölü ya da diri İsraillilerin sayısı İsrail’de siyasi açıdan önemli bir konu haline gelecek.

İsrail’in Filistinli mahkumlara olan zulmü

Filistin’de, İsrail’de tutulan Filistinli mahkumların kaderi giderek daha da önem kazanıyor.

İsrail’in ulusal güvenlik bakanı Itamar Ben Gvir, İsrail hapishanelerindeki Filistinli mahkumların haklarında kısıtlamaları artırdı.

Ben Gvir, aile ziyaretlerini sınırladı ve yüzlerce Filistinliyi ülkedeki en kötü şöhretli hapishanelerden biri olarak kabul edilen Nafha hapishanesine nakletti. Filistinli mahkumların hayatlarını giderek daha da zorlaştıran bir politika benimsedi.

Filistinli insan hakları grubu Addameer’e göre, İsrail hapishanelerinde 1.264’ü idari tutuklu olmak üzere yaklaşık 5.200 siyasi tutuklu bulunuyor.

İsrail’in ayrımcı sistemi altında, askeri mahkemelerde yargılanan Filistinlilerin mahkumiyet oranı yüzde 99,7 iken, İsrailliler Filistinlilere yönelik saldırılardan dolayı çok nadiren mahkum ediliyor.

Filistinli mahkumların yaklaşık dörtte biri, “idari gözaltı” olarak bilinen tartışmalı bir uygulama kapsamında hiçbir suçlama veya yargılama olmaksızın tutuluyor.

Tarihteki İsrail-Filistin esir değişimi

Hamas’ın askeri lideri Muhammed Deif, Cumartesi günkü saldırının kısmen İsrail’in yakın zamanda “esir takası” anlaşmalarına katılmayı reddetmesinden kaynaklandığını söyledi.

Deif; “Yüzlerce mahkumumuz 20 yıl ve daha uzun bir süreyi hapishane hücrelerinin karanlığında geçirdi. Cezaevlerinde bulunan onlarca kardeşimizin vücudu kanser ve hastalıklardan tükenmiş, birçoğu tıbbi ihmal ve kasıtlı cinayet sonucu hayatını kaybetmiştir.” şeklinde konuştu.

Geçmişte, esir takası anlaşmalarının bir parçası olarak, İsrail hapishanelerindeki Filistinli mahkûmların serbest bırakılmasını kolaylaştırmak amacıyla, yakalanan İsrailliler Filistinliler için önemliydi. 

En iyi bilinen vakalardan biri, 2006 yılında Gazze yakınlarındaki sınır ötesi bir baskında Hamas tarafından yakalanan İsrail askeri Gilad Şalit’tir. Şalit, 2011’deki esir değişiminde serbest bırakılmadan önce beş yıldan fazla bir süre tutuklu kalmıştı.

“Şalit Anlaşması” olarak anılan bu değişim, İsrail hapishanelerinde tutulan 1000’den fazla Filistinli mahkumun özgürlüğü karşılığında Şalit’in serbest bırakılmasıyla sonuçlanan önemli  bir olaydı.

İsrail ile Lübnan silahlı grubu Hizbullah arasında da son kırk yılda birçok kez esir değişimi gerçekleşti.

1985 yılında, Filistin Halk Kurtuluş Cephesi Genel Komutanlığı lideri Ahmed Cibril’in adını taşıyan “Cibril Anlaşması”, İsrail’in, bazıları Hizbullah’tan olmak üzere 1.150’den fazla Filistinli ve Lübnanlı mahkumu serbest bırakmasıyla sonuçlandı.

Bu, İsrail’in 1982’de Lübnan’a karşı savaşı sırasında esir alınan 3 İsrail askerinin (Yosef Grof, Nissim Salem ve Hezi Shai) serbest bırakılması karşılığında yapıldı .

2004 yılında İsrail ile Hizbullah arasında bir esir değişimi daha gerçekleşti.

İsrailli işadamı Elhanan Tannenbaum, 2000 yılında Dubai gezisi sırasında Hizbullah tarafından kaçırıldı ve Lübnan’da esir tutuldu. 2004 yılında İsrail’in elinde bulunan çok sayıda Lübnanlı ve Filistinli mahkum karşılığında serbest bırakıldı.

2008’de İsrail ve Hizbullah, İsrail’in, Eldad Regev ve Ehud Goldwasser adlı iki İsrail askerinin kalıntıları karşılığında 199 Lübnanlı ve Filistinli savaşçının kalıntılarını teslim ettiği başka bir önemli takas gerçekleştirdi.

Bu askerler, 2006 yılında Lübnanlı grubun sınır ötesi sızması sırasında Hizbullah tarafından yakalanıp öldürüldü ve bu, Lübnan’a karşı 34 günlük bir savaşın fitilini ateşledi. 

Filistinlilerin son harekâtı kaç İsraillinin yakalandığına bağlı olarak, daha öncekileri gölgede bırakacak benzer bir esir değişimi gerçekleşebilir.

Kaynak: Mira Haber