‘Aisiker’ değil, Ebulkasım! Çin elçiliği kimliğimi değiştirdi!

Çin yönetimi, yurtdışına sığınmış Uygur Türklerine karşı baskı kampanyasını yeni bir aşamaya taşıdı

İnsan hakları örgütlerine göre Pekin rejimi, yurtdışındaki Uygur kökenli vatandaşlara kasıtlı olarak hatalı bilgiler içeren pasaportlar vererek onları yasa dışı durumlara düşürüyor ve sınır dışı edilmelerini kolaylaştırıyor.

Bu taktikle hedef alınan isimlerden biri, 1998’den bu yana Kırgızistan’da yaşayan 52 yaşındaki Uygur aşçı Ebulkasım İsmail oldu. Kendisine Çin’in Bişkek Büyükelçiliği tarafından verilen yeni pasaportta adı “Aisiker Nurmaimati”, 16 Mart 1973 olan doğum tarihi ise 3 Ağustos 1966 olarak yazıldı.

Tüm bunlara rağmen elçiliğin düzeltme talebini reddettiği ve kendisini doğrudan Urumçi’ye yönlendirmeye zorladığı belirtiliyor. 

Sahte kimlik bilgileri içeren belge, Kırgız yetkililer tarafından geçersiz sayıldı. Ebulkasım İsmail, bu sebeple kısa süre içinde Çin’e zorla gönderilme riskiyle karşı karşıya. İsmail, sınır dışı edilmesi hâlinde Çin’de keyfi tutuklama, işkence ve hatta ölümle karşılaşabileceğini ifade ederek Birleşmiş Milletler’e siyasi sığınma başvurusunda bulundu.

“Çin’e gidersem muhtemelen bir daha dönmem. Orada başıma ne geleceğini bilmiyorum. Çok korkuyorum,” diyen İsmail, sınır dışı edilmemek için zamanla yarışıyor.

Çin’in sınır ötesi baskı politikası: Yeni bir evre mi?

İnsan hakları uzmanları, bu olayın Çin’in yıllardır sürdürdüğü “sınır ötesi baskı” stratejisinde yeni bir taktik olduğuna dikkat çekiyor. Daha önce Çinli yetkililerin yurtdışındaki muhalifleri pasaport yenileme bahanesiyle Çin’e çekmeye çalıştığı biliniyordu. Ancak bu kez doğrudan yanlış pasaport vererek mağdurun bulunduğu ülkede hukuki zemin kaybetmesi hedefleniyor.

Safeguard Defenders adlı sivil toplum kuruluşunun direktörü Laura Harth, “Bu uygulama Çin’e inkâr hakkı da veriyor. ‘Pasaportu verdik ama yanlışlıkla oldu’ diyerek işin içinden sıyrılabilirler,” diyor.

Çin rejimi için Uygurlar yalnızca bir etnik azınlık değil; aynı zamanda potansiyel muhalif olarak da görülüyor. Sıradan vatandaşlar dahi, Pekin’in gözünde “kaçak”, “ayrılıkçı” ya da “terörist” damgası yiyebiliyor. Kasım İsmail’in herhangi bir siyasi faaliyeti bulunmamasına rağmen bu şekilde hedef alınması, Çin’in yaklaşımının ne kadar keyfi olduğunu gözler önüne seriyor.

“Çin’in hedef aldığı kişiler arasında aktivistler değil, sıradan iş insanları ve çalışanlar da var,” diyen Uygur hakları savunucusu Julie Millsap, “Bu sistemli bir kampanya.” diyerek durumun vahametine dikkat çekti.

Aile baskısı, yıllar süren taciz ve korku

Ebulkasım İsmail, Çin’den ayrıldıktan sonra yalnızca birkaç kez memleketini ziyaret edebildi. Son 25 yılda ailesinin kalan üyelerinin çoğunun bu süreçte vefat ettiği bildiriliyor. Çin’de kalan ağabeyi, yıllarca rejim baskısıyla onu ülkeye geri dönmeye ikna etmeye çalıştı. Bu görüşmeler, her pasaport yenileme sürecinde daha da artan bir baskıya dönüştü.

İsmail, 2013’te Çin’den 10 yıllık geçerli bir pasaport aldı, ancak 2024’te yeni pasaport talebinde bulunduğunda kimlik bilgileri kasıtlı olarak değiştirilmişti. Artık elindeki belgeyi kullanarak ikametini sürdüremiyor, başka ülkelere vize alamıyor ve Kırgızistan’da “sahte belge taşıyan kişi” olarak yargılanma tehdidiyle karşı karşıya.

Çin’in Londra Büyükelçiliği, konuyla ilgili açıklamasında “bu kişiye dair bilgileri olmadığını” savunurken, Batı medyasını “Sincan konusunda taraflı haber yapmakla” suçladı. Aynı açıklamada, “tüm etnik grupların barış içinde yaşadığı” iddia edilerek, Çin’in politikalarının başarılı olduğu öne sürüldü.

Ne var ki BM belgeleri, akademik raporlar ve sığınma başvuruları, Pekin’in özellikle Orta Asya’daki Uygur diasporasını hedef aldığını açıkça gösteriyor. Ebulkasım İsmail’in akıbetinin ne olacağı belirsizliğini korurken, Kırgız rejiminin sınır dışı kararını durdurması için çağrılar sürüyor.

Kaynak: Mira Haber