Ani: Selçukluların Anadolu’da ilk fethettiği yer

Bugün Kars sınırları içerisinde yer alan Ani, Selçukluların Anadolu’da ilk fethettiği yerdir. Fakat iddia edilen aksine Selçuklular bu bölgeyi Ermeni krallığından değil Bizanslılardan almışlardır. Bizans imparatorluğu 1045’te Bagrat Ermeni krallığına son vererek Ani’yi vergiye bağlamıştı. 1064’de Bizans ile Selçuklular arasında gerçekleşen Ani savaşından burası Selçukluların hakimiyetine geçmiştir.

Alpaslan’ın Selçuklulara karşı oluşturduğu orduda Bizans’a vergi vermekten kaçınan bazı Ermeni beyleri de katılmıştı. Ermenilerin çoğunluğu ise Krikor adlı bir Ermeni beyi komutasında Selçuklulara karşı savaşmıştır. Selçuklu hükümdarı Alparslan, Ani’yi savaş sırasında yardımlarda bulunmuş bölgenin etkili Müslüman beylerinden Emir Şeddadlı Ebu’l Esvar’a bırakmış, Esvar yaşlı olduğu için Ani’yi oğlu Manuçehr babası adına yönetmiştir.

Manuçehr, savaş sonrasında yıkılan Ermeni kilisesini yeniden inşa ederek yanına bir camii yaptırmıştır.

Alparslan’ın ölümünden sonra Gürcüler ile Selçuklular arasında birkaç kez el değiştiren şehir, Moğolların Anadolu’yu istilası döneminde ilk işgale maruz kalan bölgelerden biri olmuştur. 1319’da meydana gelen depremde şehir tamamen yıkılmıştır. Şehirde yaşayan Ermeniler Sivas’a, Müslümanlar ise Erzurum’a göç etmiştir.

İlhanlılar döneminde Ani tekrar yerleşime açılmış, şehir İlhanlılar, Celayirler, Akkoyunlular ve Karakoyunlular arasında el değiştirmiştir. Safevi hükümdarı Şah İsmail, Azerbaycan seferi dönüşü şehri ele geçirmiş, fakat hakimiyeti kısa ömürlü olmuştur. 1534’de Kanuni’nin çıktığı Irakeyn seferi sonucu şehir Osmanlı Devleti’nin hakimiyetine girmiştir.