‘Kask ve gözlük’ dediler, binlerce mühimmat göndermeye devam ettiler

The Guardian gazetesinin haberine göre, İngiltere hükümeti Eylül ayında İsrail’e yönelik bazı silah ihracat lisanslarını askıya almasına rağmen, İngiliz şirketleri İsrail’e mühimmat da dahil olmak üzere binlerce askeri malzeme göndermeye devam etti. Ticaret verilerinin analizine dayanan araştırma, ihracatın büyük bölümünün hâlâ sürdüğünü ortaya koyuyor.

Gazete, özellikle İngiltere’nin F-35 savaş uçakları için ürettiği parçaların doğrudan İsrail’e satılıp satılmadığı konusunda belirsizlikler olduğunu vurguladı. Hükümet bu parçaların yalnızca ABD merkezli üretici Lockheed Martin’e verilmesi gerektiğini savunmuştu ve bu uygulamanın NATO ve ulusal güvenlik açısından hayati olduğu ifade edilmişti.

Tepki Çeken Bulgular ve Siyasi Baskılar

Eski Gölge Maliye Bakanı John McDonnell, ortaya çıkan bilgiler ışığında kapsamlı bir soruşturma çağrısında bulundu. Eylül ayında parlamentoda “İngiltere’nin İsrail’e gönderdiği ürünlerin çoğu savunma amaçlı” diyen Dışişleri Bakanı David Lammy’nin, eğer bu ifadesi yanlışsa, görevinden ayrılması gerektiğini savundu. McDonnell, hükümetin silah ihracatını şeffaflıktan uzak biçimde yürüttüğünü belirterek, Gazze’deki saldırılarda İngiliz yapımı silahların kullanılmasını engellemek adına tüm sevkiyatların durdurulmasını istedi.

Araştırmanın Yöntemi ve Bulgular

“Filistinli Gençlik Hareketi”, “İlerici Enternasyonal” ve “Özgür Filistin İçin İşçiler” adlı grupların hazırladığı çalışma, İsrail’in gümrük verilerine dayanarak yürütüldü. Araştırma, son yedi ayı kapsıyor ve 200 farklı ihracat lisansının hangi askeri ürünlerin ithalatına izin verdiğini analiz etmeye çalıştı.

Eylül ayında askıya alınan 29 lisansa rağmen, hükümet 200 lisansı geçerli tutmaya devam etti. F-35 uçaklarının üretiminde kullanılan parçalar ise bu kararın dışında tutuldu.

Göze Çarpan Veriler

Ekim 2023’ten bu yana İsrail’e toplam 14 askeri sevkiyat yapıldı: 13’ü hava yoluyla Ben Gurion Havalimanı’na, biri ise Hayfa Limanı’na deniz yoluyla.

Bu sevkiyatlar kapsamında, yaklaşık 8.630 parça savaş mühimmatı ve 146 zırhlı araç veya bunların parçaları gönderildi.

İhracatın toplam değeri 500 bin sterlin civarında.

F-35 parçalarının gönderimiyle ilgili veriler ise net değil; ihracatın askeri olup olmadığı konusunda belirsizlik sürüyor. Milletvekili Zarah Sultana, hükümeti kamuoyunu yanıltmakla suçladı ve “Bize ‘kask ve gözlük’ dediler, ama binlerce silah gönderdiler” ifadelerini kullandı.

Dışişleri Bakanlığı’ndan Savunma

Dışişleri Bakanlığı, Gazze’de uluslararası hukukun ihlal edilme riski bulunan ihracat lisanslarını durdurduklarını, kalan lisansların ise çoğunlukla sivil kullanıma veya yeniden ihracata yönelik olduğunu belirtti. F-35 parçalarının ise NATO’nun stratejik ihtiyaçları doğrultusunda bir istisna oluşturduğunu dile getirdi.

Ayrıca, bakanlık İsrail’in Gazze’deki operasyonlarını genişletmesine karşı olduklarını ve tüm tarafları ateşkese bağlı kalmaya çağırdıklarını da ekledi.