İsrail-İran çatışması: Balistik füzeler nasıl çalışır ve nerelere ulaşabilir?
İsrail’in nükleer tesislerine ve üst düzey askeri yetkililere yönelik saldırılarına yanıt olarak İran, İsrail’e doğru yüzlerce balistik füze fırlattı ve bunlardan bazıları hedefleri vurdu.
İsrail gelen füzelerin çoğunu engellese de, birçoğu savunmasını aşarak önemli hasara ve can kaybına yol açtı; bunların arasında Tel Aviv’in merkezi ve diğer bölgeler de vardı.
İran’ın balistik füze cephaneliğinin tam büyüklüğü bilinmiyor, ancak bölgedeki en büyük ve en gelişmiş cephaneliklerden biri olduğu düşünülüyor.
Balistik füzeler nasıl çalışır?
Balistik füzeler, balistik veya kavisli bir yörünge izleyerek konvansiyonel veya nükleer savaş başlıkları taşımak üzere tasarlanmış uzun menzilli silahlardır.
Güçlü roket motorları kullanılarak fırlatılan bu füzeler, inanılmaz yüksek hızlarda seyahat ederek üst atmosfere veya hatta uzaya doğru yukarı doğru fırlar. Motorları kesildiğinde, füze önceden belirlenmiş bir yolu takip eder ve hedefine çarpmadan önce dik bir inişle Dünya atmosferine yeniden girer.
Ne kadar uzağa seyahat edebilirler?
Balistik füzeler kıtalar arasında birkaç yüz kilometreden 10.000 kilometreden daha uzun mesafelere kadar yol kat edebilir. (Türkiye ile ABD arası mesafe 10.525km)
Balistik füzeler menzillerine göre sınıflandırılır:
Savaş alanı menzilli balistik füze (BRBM) – 200 km’den (124 mil) az
Kısa menzilli balistik füze (SRBM) – 1.000 km’den (621 mil) az
Orta/Orta menzilli balistik füze (MRBM/IRBM) – 1.000 km ile 3.500 km (621-2.175 mil) arasında
Uzun menzilli balistik füze (LRBM) – 3.500 km ile 5.500 km (2.175-3.418 mil) arasında
Kıtalararası balistik füze (ICBM) – 5.500 km’den (3.418 mil) daha büyük
Hangi hızlara ulaşabilirler?
Balistik füzeler son derece yüksek hızlarda hareket ederek, dakikalar içinde binlerce kilometre yol kat edebilirler.
Seyahat ettikleri hız, ses hızına eşdeğer bir birim olan Mach ile ölçülür; örneğin Mach 5, ses hızının beş katı anlamına gelir.
Bazıları, genellikle daha kısa menzilli olan balistik füzeler süpersonik hızlara (Mach 1’den daha hızlı, yani yaklaşık 1.225 km/s veya saatte 761 mil) ulaşırken, diğerleri, genellikle daha uzun menzilli füzeler, hipersonik hızlarda, yani Mach 5’ten (6.125 km/s veya 3.806 mil/s) daha yüksek hızlarda yol alabilir.
İran’ın füzelerinin İsrail’e ulaşması ne kadar sürüyor?
İran ile İsrail arasındaki mesafe yaklaşık 1.300 km ile 1.500 km (800-930 mil) arasındadır. Mach 5 hızında hareket eden İran’dan gelen balistik füzeler İsrail’e yaklaşık 12 dakikada ulaşabilir, ancak kesin süre füze türüne ve fırlatma sahasına bağlıdır.
Balistik füzeler engellenebilir mi?
Balistik füzeleri özellikle tehlikeli kılan şey, uzun menzilleri, yüksek hızları ve engellenmelerinin çok zor olmasıdır.
Hızlı, yüksek uçuş yolları savunma sistemlerine tepki vermek için çok az zaman tanır ve atmosfere tekrar girdiklerinde daha da hızlı alçalır, bu da müdahaleyi daha da zorlaştırır.
Bazı füzeler ayrıca radar ve füze savunmalarını kandırmak için sahte hedefler veya diğer karşı önlemler konuşlandırır, bu da müdahalelerini zorlaştırır.
Balistik ve seyir füzeleri arasındaki fark nedir?
İran, İsrail’e karşı seyir füzeleri de kullandı. Balistik füzelerin aksine, seyir füzeleri pilotsuz uçaklar gibi alçaktan ve sabit uçarlar, bu da hava savunmalarını gizlice geçmelerine yardımcı olur. Balistik füzelerden çok daha yavaş hareket etmelerine rağmen, hava savunmalarına müdahale etmek için daha fazla zaman verirler, alçak uçuş yolları onları tespit etmeyi zorlaştırır. Manevra yapma yetenekleri, rotalarını değiştirmelerine, engellerin etrafından uçmalarına ve füze savunmalarından kaçmalarına olanak tanır.
İran’ın balistik füzeleri İsrail’e yaklaşık 12 dakikada ulaşabilirken, seyir füzeleri yaklaşık iki saat, insansız hava araçları ise dokuz saate kadar ulaşabiliyor.
İran’ın füze cephaneliği
İran son otuz yılda bir dizi balistik ve seyir füzesi geliştirdi. Aşağıdaki grafik İran’ın en önemli füzelerinden bazılarını ve menzillerini özetlemektedir.
İsrail’in füze cephaneliği
İsrail , ABD’nin onlarca yıllık desteğiyle geliştirilen uzun menzilli ve nükleer kabiliyetli sistemler de dahil olmak üzere gelişmiş bir füze cephaneliğine sahiptir . Aşağıdaki grafik, İsrail’in en dikkat çekici füzelerinden bazılarını ve bunların menzillerini vurgulamaktadır.
İsrail’in hava savunma kabiliyetleri nelerdir?
İsrail hava savunması büyük ölçüde, gelen mermileri, hızını ve yönünü tespit eden bir radarla donatılmış Demir Kubbe sistemine dayanıyor.
Diğer sistemler orta ve uzun menzilli füzeleri engeller. David’s Sling, 40 km (25 mil) ile 300 km (186 mil) arasında menzile sahip füzeleri engeller. Arrow Sistemi, 2.400 km’ye (1.491 mil) kadar menzile sahip füzeleri engeller.
Kaynak: el Cezire