20 yıllık işgalden sonra: “Afganistan İslam Emirliği”nin 4. yıldönümü

Afganistan’da Taliban yönetimi, 15 Ağustos 2021’de başkent Kabil’i kontrol altına alarak ABD ve NATO’nun 20 yıllık askeri işgaline son vermesinin dördüncü yıl dönümüne hazırlanıyor

Ülke genelinde beyaz bayrakların dalgalanacağı, helikopterlerden çiçekler bırakılacağı ve çeşitli geçit törenlerinin düzenleneceği büyük kutlama programları planlandı. Kabil’deki törenlerin, özellikle bir dönem ABD Büyükelçiliği’nin bulunduğu, şimdi ise tamamen boş olan meydanda yoğunlaşması bekleniyor.

Halk, ellerinde Afganistan İslam Emirliği bayraklarıyla toplanarak işgalin sona erişini kutlayacak. Geçen yıl görkemli bir şekilde düzenlenen Bagram Hava Üssü’ndeki askeri geçit töreni ise bu yıl yapılmayacak.

Taliban yönetimi, şeriata dayalı idare biçimi nedeniyle uluslararası arenada hâlâ geniş çapta tanınmış değil. Resmî tanıma konusunda tek adım, geçtiğimiz Temmuz ayında Rusya’dan gelmişti, ancak şu ana kadar hiçbir “Müslüman” ülke, İslam şeriatıyla yönetilen Afganistan İslam Emirliği’ni tanımış değil.

Buna rağmen yönetim; Çin, Orta Asya ülkeleri ve Birleşik Arap Emirlikleri gibi devletlerle ticari ve diplomatik ilişkileri sürdürmeye devam ediyor.

Kabil’e giden yol

2021 yazında Taliban, kuzeyden güneye hızla ilerleyerek birkaç hafta içinde 30’dan fazla vilayetin yönetimini devraldı. Birçok bölgede hükümet güçleri çatışmadan teslim olurken, bazı komutanlar silahlarını Taliban’a vererek evlerine döndü. Kandahar, Herat ve Mezar-ı Şerif gibi stratejik şehirlerin düşmesi, Kabil’in kaderini belirledi.

15 Ağustos sabahında, dönemin Cumhurbaşkanı Eşref Gani, iddialara göre yüklü miktarda nakit parayla ülkeyi terk etti. Aynı gün Taliban güçleri, başkente neredeyse hiç çatışma yaşanmadan girdi. O anlarda Kabil sokaklarında silah sesleri yerine, halkın “işgal bitti” sevinç çığlıkları duyuldu.

Taliban’ın kente girişinden sonra, Batı destekli rejime çalışan binlerce kişi Hamid Karzai Uluslararası Havalimanı’na akın etti. ABD askerleri, tahliye operasyonunu yürütürken kontrolsüz kalabalık pistlere taşındı. Dünya basınına yansıyan, kalkışa geçen uçakların kanatlarına tutunmaya çalışan insanların görüntüleri, işgalin son sahnesi olarak hafızalara kazındı.

Buna karşın şehir merkezinde Taliban, kamu binalarını devralırken yağma olaylarına izin vermedi. Birçok bölgede pazarlar açık kaldı, esnaf kepenk indirmedi.

İşgal sonrası değişen Afganistan

ABD ve NATO güçlerinin çekilmesiyle birlikte Afganistan’da güvenlik durumunun istikrara kavuştuğunu belirten İslam Emirliği, özellikle tarım, madencilik ve altyapı projelerinde önemli ilerlemeler kaydettiklerini belirtiyor. Ülkenin kuzeyinde yeni maden ocakları açılırken, güneyde tarımsal sulama projeleri devreye alındı. Ayrıca, Pakistan ve Türkmenistan üzerinden uluslararası enerji hatlarına bağlanmak için yeni anlaşmalar imzalandı.

15 Ağustos 2021 öncesinde yaşanan hızlı vilayet düşüşleri ve Kabil’in neredeyse çatışmasız teslim alınması, Afganistan modern tarihinde bir dönüm noktası olarak görülüyor. ABD güçlerinin gece yarısı Bagram Üssü’nü terk etmesi ve havaalanında yaşanan kaotik tahliye görüntüleri, hafızalardan silinmedi.

Birçok Afgan için bu tarih, “işgalin sona erdiği gün” olarak anılırken, Batılı devletler için ise “Afganistan’daki en büyük stratejik yenilgilerden biri” olarak kayıtlara geçti.

Kaynak: Mira Haber