İBNU’L CEVZİ’DEN (r.a) İNCİLER

İbnul Cevzi’nin Oğluna Mektubundan Kesitler
…

Düşünmenin ve Aklı Kullanmanın Zorunluluğu

Ey oğul, bil ki, âdemoğlu ancak aklın gerekliliklerini yerine getirdiği zaman, diğer canlılardan ayrılabilir. Öyleyse aklını çalıştır. Düşünceni aktif kıl. Nefsini arındır. Sorumlu bir
varlık olduğunun bilincinde olarak her şeyi deliliyle öğren. Yine bil ki, yerine getirmek için
istekli olman gereken sorumlulukların var. İki melek, kelimelerini ve bakışlarını tek tek kaydediyor. Eceline doğru attığın adımlar ve dünyadaki oyalanma süren az, kabirdeki esaretin uzun, heva ve hevesi tercihten dolayı çektiğin azap ise çok acı vericidir. Öyleyse, nerede dünün lezzeti? Artık o lezzet gitti ve geride sadece bir pişmanlık bıraktı. Nefsin şehveti nerede? Kaç kez başını eğdirdin ve ayağını kaydırdın?

Mutlu kimse, ancak hevasına karşı çıktığı için mutlu; bedbaht kimse ise ancak dünyasını tercih ettiği için bedbaht oldu. Kralların ve zahitlerin yolundan geçeni dikkate al. Onların
elde ettiği lezzet nerede? Yorgunlukları nerede? Salihler için, geriye elde ettikleri bol sevap
ve güzel anılma; günahkârlar için ise çirkin bir konum ile cezalandırılma kaldı. Sanki doyan
doymadı, acıkan acıkmadı.

Erdemli işler yapmaktan alıkoyan tembellik ne kötü arkadaştır. Rahatlığa olan düşkünlük, geriye elde edilen her zevkin üzerinde gittikçe çoğalan bir pişmanlık miras bırakır. Dikkatli ol, kendin için yorul ve “farzların edası ile haramlardan kaçınmanın olmazsa olmaz
vazifemiz” olduğunu bil. Ne vakit insan haddi aşarsa, akıbeti ateştir ateş!

Ey oğul bil ki, erdemlerin peşinde koşmak, gayretli kimselerin son muradıdır. Dahası, erdemler kişiye göre değişir. Bazı insanlar erdemleri, dünyada takva ile yaşamak olarak görürken; bazıları ise onu ibadetle meşgul olmak olarak görür. Gerçekte ise tam manasıyla erdemler, ancak ilim ile amel bir araya getirilirse elde edilir. Şayet bu iki değer elde edilirse, sahibini her şeyden münezzeh olan Yaratıcı’yı tanıma seviyesine yükseltir. Onu Allah (c)’un sevgisine, O’nun huzurunda huşu içerisinde olmaya ve O’na özlem duymaya sevk eder. İşte bu, nihai hedeftir. “Gayret ehli miktarınca gelir büyük işler.” Her isteyenin dileği olmaz. Her ilim talibi de ilmi elde edemez. Ancak, kulun kendisine bahşedilen tüm yetenekleriyle çaba sarf etmesi gerekir. Allah, kendisine ihtiyaç duyulan ve kendisinden yardım beklenen yegâne mercidir.

…

Zamanı Önemsemek ve Buna Gayret Etmek

Ey oğul, kendine dikkat et. Gevşek davrandığın her gün için pişmanlık duy. Kemale
erenlere yetişmek için gayretlen. Hâlâ bol vakit var. Tuttuğun dal henüz yaşken onu doğrult.
Kaybolup giden saadetini hatırla. Onlar sana nasihat olarak yeter. Tembelliğin lezzeti onunla
beraber gitti. Erdemlerin derecelerini kaçırdın. Hâlbuki selef, her bir erdemi kendinde bir araya getirmeyi seviyor, içlerinden bir tanesini kaybettikleri için ağlıyordu.

…

Ey oğul, bil ki günler saatleri, saatlerse nefesleri kovalıyor. Herkesin kendisi için hazırladığı bir hazinesi var. Değersiz bir şey için nefesini tüketmekten sakın ki, kıyamet gününde hazineni boş bulup, pişman olmayasın.

…

Ölüme ve Ahirete Hazırlık

İnsanlar dünyaya gelmeden önce dünya hayatını gözlemlediklerinde uzun olduğu düşüncesine sahip olur. Dünyaya geldikten sonra zamanın kısa olduğunun farkına varır ve kabirdeki konaklamanın daha uzun olduğunun farkına varır. Kıyamet gününü düşündüğünde, onun elli bin sene olduğu kanısında bulunur. Cennet’te ya da Cehennem’de yaşamayı düşündüğünde ise onun sonsuz olduğunu bilir.

Mesela altmış sene yaşayan bir kişi, dünyada kaldığı süreyi yeniden gözden geçirecek olsa, otuz senesini uykuyla ve yaklaşık on beş senesini gençlik dönemiyle geçirdiğini fark eder. Geri kalan yıllarına baktığında ise, çoğunun arzularla, yeme içme ile ve kazanç elde etme ile geçtiğini görür. Ahiret için yapılan hazırlıkların çoğunda da riya ve gaflet olduğunu görür. Bedeli bu saatler olan ebedi hayatı nasıl satın alacaksın?!

…

İbnu’l Cevzi (rahimehullah) / Oğluma Mektub

(Mektup kısaltılarak verilmiştir.)