Hadis ilmine adanmış bir ömür: Ed-Dârimi

17 Kasım 869 – Hadis Âlimi Abdullah ed-Dârimi’nin Vefatı

İslam ilim dünyası, Miladi 869 yılının bu günlerinde önemli bir hadis âlimini kaybetti. Tam adı Ebû Muhammed Abdullah b. Abdurrahman ed-Dârimi (Hicri 181–255 / Miladi 797–869) olan bu büyük âlim, Merv şehrinde doğmuş ve yine Merv’de hayata gözlerini yummuştur. 9. yüzyılda yaşayan ed-Dârimi, hadis ilmine yaptığı katkılar ve yetiştirdiği talebelerle tanınan saygın bir ilim adamıydı.

Hayatı ve ilmî şahsiyeti

Genç yaşlarda ilim öğrenmek amacıyla Hicaz, Mısır, Şam, Irak ve Horasan gibi dönemin önde gelen ilim merkezlerine yolculuklar yapan ed-Dârimi, birçok tanınmış âlimden hadis dersleri aldı. Bu sayede binlerce hadis rivayetini ezberleyecek düzeyde engin bir birikim kazandı. Daha sonra memleketine dönerek ilim öğretmeye başlayan Dârimi’nin ders halkasında, dönemin meşhur hadis derleyicileri olan Buhârî, Müslim, Tirmizî, Ebû Dâvûd ve Nesâî gibi isimler de bulundu.

Gösterişten uzak, sade bir hayat süren ed-Dârimi, sultanın ısrarıyla bir süre Semerkant’ta kadılık (yargıçlık) görevini üstlenmiş, ancak ilk hükmünü verdikten sonra bu görevden ayrılarak tekrar ilmi çalışmalarına devam etmiştir.

“Sünenü’d-Dârimi” ve hadis literatüründeki yeri

Abdullah ed-Dârimi’nin en önemli eseri olan Sünenü’d-Dârimi, Hz. Peygamber’in söz ve fiillerini derlediği kapsamlı bir hadis kitabıdır. Bu eser, altı büyük hadis derlemesinin (Kütüb-i Sitte) dışında tutulsa da erken dönemdeki güvenilir rivayetleri içermesi nedeniyle hadis literatüründe kıymetli bir yere sahiptir. Sünenü’d-Dârimi, kendi türündeki en eski derlemelerden biri olarak sonraki asırlarda gelen âlimlerin de başvurduğu temel kaynaklar arasına girmiştir.

Dârimi’nin aktardığı birçok hadis, Buhârî ve Müslim gibi sahih hadis kitaplarında da yer almış, bu da onun rivayetçi olarak güvenilirliğini ortaya koymuştur. Nitekim Ahmed b. Hanbel ve Ebû Hâtim er-Râzî gibi dönemin önde gelen âlimleri, hadislerin doğruluğunu değerlendirme hususunda Dârimi’yi otorite kabul etmişlerdir. Horasan bölgesinin yetiştirdiği en saygın hadis âlimlerinden biri olan Abdullah ed-Dârimi, vefatının üzerinden yüzyıllar geçse de ilmî mirasıyla anılmaya devam ediyor.

Kaynak: Mira Haber