Mira Haber – Ortadoğu Bağımsız Muhabir Ajansı
İsviçreli bir araştırma grubu olan ACAPS, İsrail’in soykırım savaşının Gazze’deki Filistinlilerin ruh sağlığını nasıl etkilediğine dair bir rapor yayınladı.
Rapora göre, hem yetişkinler hem de çocuklar daha fazla yerinden edilme, şiddet ve yoksunluk içinde yaşamaktansa ölmeyi tercih ediyorlar.
İşte çarpıcı rapordan öne çıkanlar:
Gazze’de on aydan fazla süren yoğun çatışma, ruh sağlığı ve psikososyal destek (MHPSS) ihtiyaçlarını had safhaya çıkardı. MHPSS ihtiyaçları, on yıllardır süren işgal, çatışma ve ekonomik yoksunluk yaygın depresyona, travma sonrası stres bozukluğuna (TSSB) ve diğer ruh sağlığı ve psikososyal sorunlara sebep olduğu için Ekim 2023’ten önce de yeterince yüksekti.
Ekim 2023’ten bu yana Gazze’de yaşayan 2,1 milyon Filistinli, doğrudan şiddet, tekrarlanan yerinden edilme ve sevdiklerinin, evlerinin ve sahip oldukları mülk ve eşyalarının kaybı da dahil olmak üzere benzeri görülmemiş sayıda şiddet ve travmatik olaya tanık oldu. Bu türden acı deneyimler kaygıyı, depresyonu ve diğer ruh sağlığı ve psikososyal sorunları artırdı. Sağlık sisteminin kapsamlı bir şekilde tahrip olması, bu durumların kısa ve uzun vadede temel tedavisini bile engellemektedir (Sağlık Kümesi 05/05/2024; CSIS 22/01/2024; KII 09/08/2024; KII 13/08/2024).
ANA MESAJLAR
• 7 Ekim 2023’ten bu yana yoğun çatışma ve ciddi erişim kısıtlamaları kapsamlı değerlendirmeleri ve çalışmaları engellemiş olsa da, insani müdahaleciler ve Gazze’de etkilenenler yaygın depresyon, anksiyete ve travma dahil olmak üzere MHPSS ihtiyaçlarında önemli bir artış olduğunu bildirdiler. Hem yetişkinler hem de çocuklar daha fazla yerinden edilme, şiddet ve yoksunluk içinde yaşamaktansa ölmeyi yeğlediklerini dile getiriyorlar. (KII 28/08/2024; KII 12/08/2024 a). Travma deneyimleri amansız ve sürekli olduğundan, PTSD’yi teşhis etmek için ‘travma sonrası’ gerekli değildir (UNRWA 13/08/2024; KII 28/08/2024).
• Gazze’deki tahmini 1,2 milyon çocuğun neredeyse tamamı MHPSS’ye ihtiyaç duymaktadır (UNICEF 14/07/2024). Sorunlar arasında beş yaşındaki çocuklarda depresyon, kaygı, gerileyen davranışlar (örneğin 14 yaşındaki çocuklarda yatak ıslatma) ve intihar düşünceleri yer almaktadır. Çok sayıda refakatsiz ve ailesinden ayrılmış çocuk, özellikle ruh sağlığı ve psikososyal sorunlar geliştirme açısından yüksek risk altındadır.
• Kadınlar, ailelerinin temel hayatta kalma ihtiyaçlarını karşılama zorluğu, cinsiyete dayalı şiddetin (GBV) artması ve WASH, sağlık ve gıda dışı kaynaklara erişimin sınırlı olması nedeniyle acil cinsel sağlık ve üreme hakları ihtiyaçları nedeniyle MHPSS ihtiyaçlarında önemli bir artış yaşıyor.
• Birçok erkek ailelerini geçindiremez veya koruyamaz hale geldi, bu da öz benlik ve eylemlilik duygusuna zarar veriyor. Erkeklerin duygu gösterileri hakkındaki sosyal normlar ve varsayımlar, erkeklerin MHPSS ihtiyaçlarının yeterince tanınmamasına yol açıyor.
• Yaşlılar ve engelliler temel sağlık hizmetlerine, sosyal desteğe ve yardımcı cihazlara erişimlerini kaybetmişlerdir, bu da çaresizlik, izolasyon ve daha yüksek ruh sağlığı ve psikososyal sorun riski hislerine neden olmaktadır. Önceden var olan ruh sağlığı ve psikososyal rahatsızlıkları olan kişilerin tutarlı ilaç veya tedaviye erişimi yoktur.
• MHPSS hizmeti veren sağlık çalışanları ve diğer ön saflardaki çalışanlar, aşırı çalışmaktan kaynaklanan bitkinlik ve sürekli olarak etik açıdan zorlayıcı kararlar alma ihtiyacı nedeniyle hastalarıyla aynı stres faktörlerini ve ihtiyaçları yaşıyor.
• Güvenlik, etkili psikososyal destek ve tedavi için temel asgari gerekliliktir, ancak Gazze’de güvenli bir yer yoktur. Fiziksel ve duygusal güvenlik olmadan, Gazzelilerin MHPSS ihtiyaçları hızla artmaya devam edecektir (MSF 29/04/2024; KII 09/08/2024; KII 12/08/2024 a; KII 12/08/2024 b).
• Tekrarlayan çatışma, İsrail ablukası ve iç yönetim sorunları, 7 Ekim’den önce Gazzelilerin yüksek MHPSS ihtiyaçlarına katkıda bulunan faktörler arasındaydı. 2022 PPCS, Gazzelilerin tahmini %70’inin depresyon için pozitif sonuç verdiğini buldu (WB ve diğerleri 22/11/2022).