Mira Haber – Ortadoğu Bağımsız Muhabir Ajansı 
Amerikan internet sitesi “Oil Price”, İsrail’in Filistin lideri İsmail Haniye’yi öldürmesine İran’ın tepki göstermemesiyle ilgili şu sıralar sorulan soruyu yanıtlamaya çalıştı.
Site, İran’ın Dini Lideri Ali Hamaney’in tehdidi de dahil olmak üzere, İran’ın İsrail’e yönelik ilk misilleme tehditlerini listeliyordu. Son iki haftadır İran veya Hizbullah saldırısının eli kulağında olduğunu ve bu öngörünün sosyal medyada tekrarlanan histeri krizlerine yol açtığını belirtti.
Analistlerin, İran’ın yaratacağı psikolojik etkiyi sabırsızlıkla beklediği için intikamını ertelediği fikrinin uygun bir stratejiden çok bir bahane olduğu ifade edildi.
Analistler arasında yoğun iç tartışmaların, vekillerle koordinasyonun karmaşıklığının ve saldırıyla ilgili risklerin değerlendirilmesinin İran’ın tereddütüne katkıda bulunduğu konusunda fikir birliği olduğunu söyledi.
Büyük ikilem
Tel Aviv’deki Ulusal Güvenlik Çalışmaları Enstitüsü’nde kıdemli araştırmacı olan Raz Zimet’in, İran’ın “büyük bir ikilemle karşı karşıya olduğunu” söylediği aktarıldı.
Hamaney ve Devrim Muhafızları İran’ın İsrail’e karşı caydırıcılığını yeniden tesis etmek isterken, İran’da bazı unsurların da bu yönde hareket ettiği belirtiliyor.
Zimet, İran’ın nasıl karşılık vereceğine dair bir karar verilse bile Hizbullah ve direniş ekseninin diğer üyeleriyle koordinasyonun zaman alıcı bir süreç olduğunu sözlerine ekledi.
İran’ın karar alma sürecini etkilemesi muhtemel bir diğer faktör, ABD’nin bölgedeki askeri varlığını, İran’ın İsrail’e yönelik benzeri görülmemiş insansız hava aracı ve füze saldırısı öncesinde geçen Nisan ayında olduğundan daha fazla güçlendirmesidir.
Bahreyn merkezli Le Beck International Consulting’in istihbarat dairesi başkanı Michael Horowitz , bölgenin ABD’den Nisan ayında yaşananlardan daha büyük bir tepkiye tanık olabileceğini ve İran tehdidi kadar büyük olmayı hedefleyebileceğini söyledi. Özellikle Amerika’nın bölgeye savunma unsurlarının yanı sıra saldırı unsurları da göndermesi caydırıcılık mesajı niteliğindedir.
Web sitesi, İran’ın Batılı ülkelerin itidal çağrılarını reddettiğini ve İsrail Haniye’nin İran topraklarında öldürülmesine yanıt vermenin meşru hakkı olduğunda ısrar ettiğini belirtti.
Ancak yeni Cumhurbaşkanı Masoud Pezeshkian ve Dışişleri Bakanı Ali Bagheri Kani ile yapılan yoğun telefon görüşmeleri, diplomasi girişimlerinin saldırıyı geciktirmeye yardımcı olduğu ve engelleyebileceği yönündeki spekülasyonları artırdı.
Kendi çıkarına en uygun olduğunu düşündüğü şeyi yapacak
Ancak Horowitz bundan şüphe duyuyordu ve tek başına diplomasinin İran’ın hesaplarını değiştirmek için yeterli olmadığını ve itidal çağrısı yapan çağrı ve açıklamalara rağmen İran’ın kendi çıkarına en uygun olduğunu düşündüğü şeyi yapacağını söylüyordu.
Site, İran’ın, İsrail ile İslami Direniş Hareketi ( Hamas ) arasında Gazze’de kalıcı bir ateşkes anlamına gelen söz verdiği saldırıyı en azından “ertelemeye” ikna edebilecek farklı bir diplomasi türü gösterdiğine dikkat çekti
enevre Yüksek Lisans Enstitüsü’nden kıdemli araştırmacı Farzan Thabet, İran’ın yumuşatılmış bir tepkiyi haklı çıkarmak için “bir çıkış yolu arıyor olabileceğini” ve Gazze’de bir tür ateşkesin tam da ihtiyaç duyduğu “diplomatik zafer” olabileceğini öne sürdü. O.
Zimet, Gazze’deki ateşkesin İran için önemli olmayabileceğini ancak bunun Tahran’a “bu gecikmeyi çoğunlukla içeride ve dışarıda meşrulaştıracak bir mazeret veya açıklama” sağladığını söyledi.
Ateşkesin, İran’ın ya saldırının boyutunu küçültmesine ya da İsrail’e doğrudan saldırı gerektirmeyen tamamen farklı bir yanıt verme yolunu seçmesine yol açabileceğini söyledi.
İran’ın tepkisinin gizemi
‘Oil Price’ web sitesi şöyle devam etti:
“Tepkinin ne zaman verileceği konusundaki belirsizlik ne olacağı ve İran’ın nasıl tepki vereceği hala geçerli ancak mevcut durumda Tahran’ın iyi veya dengeli bir seçeneği yok gibi görünüyor.”
Thabet, İran’ın bilmecesinin, çok az sembolik veya caydırıcı değeri olacak kadar zayıf olmayan, ancak daha büyük bir savaşa yol açacak kontrolsüz bir tırmanma döngüsüne neden olacak kadar da güçlü olmayan bir misilleme saldırısı başlatmasında yattığını söyledi.
İran’ın ya zayıf bir tepkisi ya da savaş eşiğini aşan bir tepkisi olduğunu, her iki seçeneğin de risk içerdiğini vurguladı.
Kaynak: Mira Haber