Farklı bir IŞİD portresi: Bonomado Machude Ömer

Mozambik’in en korkulan ve aranan adamının çarpıcı hikayesi

Guardian gazetesi Mozambik’in en çok aranan adamı Bonomado Machude Ömer’in aile ve okul hayatını, örgütsel faaliyetlerini ve yakalanmasını dikkat çekici detayları ile anlattı. 

İşte ‘Mira Haber’ tarafından Türkçeleştirilen haberin detayları:

Mozambik’in kuzeyindeki Cabo Delgado’nun Palma bölgesinde doğan Bonomado Machude Ömer, Mocímboa da Praia’daki Nanduandua mahallesinde yaşadı. Babası Abdul Fomassane emekli bir öğretmen ve yerel bir politikacı idi. Derin İslami bilgisi ile oğlunu yetiştirdi, aynı evde diğer 2 kuzeni de Ömer ile birlikte İslami eğitim aldı.

Machude Ömer liseyi Mocímboa da Praia’daki Januário Pedro okulunda bitirdi. Buradaki öğretmenleri onu “İslam alimi ve çok zeki bir öğrenci, çalışkan ve fedakar bir kişilik” olarak anlatıyor. Ayrıca “sakin,sessiz, arkadaşları arasında çok sevilen, adalet duygusu ve yaşça küçükleri koruması ” gibi karakter özellikleri ile bilindiğini de ekliyor.

Babası Ömer’i, İslami eğitim alanında gelişmesi için çeşitli ülkelere gönderdi. Bir kaç yıllık eğitiminin ardından Mozambik’e geri döndüğünde Pemba’daki Afrika Müslüman Ajansı’nda iş buldu ve yine burada bir cami inşa etti.

Ensar Es-Sünne örgütüne katılması

Ekim 2017’de Ömer ve 2 kuzeni Ensar Es-Sünne olarak da adlandırılan ve yerelde Eş Şebab diye bilinen IŞİD-Mozambik örgütüne katıldı. Örgüt, Mozambik Hükümeti’ni devirmeyi ve yabancı ülkelerin etkilerini ortadan kaldırmayı amaçlayan bir yapılanma olarak biliniyor.

IŞİD-Mozambik’in ideolojisinin kökleri, şeriatla yönetim talep eden ve laik eğitimi reddeden 1990’lardaki Ensar Es-Sünne İslami hareketine dayanıyor.

Machude Ömer, 2017 yılında küçük ama ağır teçhizatlı örgütün kuzeydeki Cabo Delgado eyaletinde yerel güvenlik güçlerine saldırmaya başlayan ilk ayaklanmalarına katıldı. Zaman içinde saldırılara öncülük eden isim oldu.

Ormanı kendisine mesken edinmesi, askeri becerisi ve kamuflaj yeteneği nedeniyle yerel olarak “ormanın kralı” lakabını aldı.

“Acımasız ama adaletli”

Mozambik Savunma Ordusu Deniz Kuvvetleri’nde bir süre görev yapan Bonomado Machude Ömer, sakin, “acımasız ama adalet” duygusuna sahip biri olarak bölgede biliniyor. Ordudaki görevinden hükümete karşı ayaklanmaların lideri konumuna dönüşme süreci şaşkınlık yaratsa da Ömer, yerel halkın desteğini alarak onları etkilemeyi başarmış biri.

Machude Ömer, ilk olarak 2020 yılında yayınlanan halka seslendiği video ile sosyal medyada viral oldu. Söz konusu videoda kendisini Şeyh Ömer olarak tanıtan IŞiD militanı Mozambik İstihbarat Servisi tarafından sıkı takibe alınmaya başlandı. Daha sonra servis, Ömer’in künye olarak “İbn Ömer“i kullandığını belirledi.

Ele geçirilen bölgelerde halka söz verdi

Palma’da ve Mocimboa da Praia ‘ya düzenlenen saldırılara liderlik eden İbn Ömer, bölgeyi ele geçirince bölge halkına o meşhur konuşmasını yaptı. Buradaki devletin gücünü temsil eden polis karakolunun önünde halka, hükümet güçleri ile karşı karşıya gelseler bile kimseyi öldürmeyeceklerini, hırsızlık yapmayacaklarını garanti etti.

Kalabalığa, ” Bizi istemediğinizi biliyoruz ama Allah bize rahmet etti ve daha fazla güç kazandık. İlk gelişimizde geri döndük, bu gelişimiz ise size verdiğimiz ikinci bir şans, biz kimseyi öldürmeyeceğiz, halka ait olan hiçbir şeyi yok etmeyeceğiz. Ele geçirdiğimiz her şey devletin olacak” dedi.

“Bugün mevcut hükümetin adaletsiz olduğunu göstermek için işgal ediyoruz. Hükümet fakirleri aşağılıyor ve patronlara avantaj sağlıyor. Tutuklanan, zulme uğrayan sınıf hep alt sınıf oluyor. Bu ise adalet değil” diye devam etti.

Grubunun İslami bir hükümet için çalıştığını vurgulayarak “Biz buranın çocuklarıyız bu gördüğünüz yüzler yeni değil. Ormanda bizden daha çok var.” şeklinde konuştu.

“Ölü ya da diri” yakalayacağım

2022 yılında Dışişleri Bakanı Antony Blinken Bonomado Machude Ömer’i bölgeyi felce uğratan büyük saldırıların arkasındaki isim olarak niteleyen bir açıklama yaptı. Bakan yaptığı açıklamada Machude Ömer’i İslam devleti adlı örgütün bir üyesi olduğunu belirterek onu “Küresel Terörist” olarak tanımladı.

Ayrıca Mozambik ordu komutanı Cristóvão Chume, Machude Ömer’in bölgedeki saldırılarından duyduğu rahatsızlığı dile getirerek “ölü ya da diri” onu yakalayacağına söz verdi.

Bölgede birleştirici güç

Muhalif grupların operasyonları hakkında bilgi sahibi olan bir kaynağa göre İbn Ömer, askeri operasyonların komutasında öncü bir yol oynuyor. 

Örgütün bomba yapımı, tünel kazma ve istihbarat toplama gibi kendi uzmanlıklarına göre yaklaşık 30 gruba ayrılıyor ve grup liderleri Ömer’e düzenli olarak rapor veriyor.

İbn Ömer’i yakalamak kolay olmadı

İbn Ömer’in Mozambik’te saldırılardan etkilenen tüm bölgelerin yanı sıra Pemba, Maputo ve Niassa eyaletlerindeki vatandaşlara kadar birçok müttefiki bulunuyordu. İbn Ömer’in erişim alanı bu üç ilin ötesine uzandığından, Mozambik ordusu bir ilçeye girdiğinde veya bir bölgeden çıktığında İbn Ömer, tüm eyalete yayılmış kaynak ağı sayesinde bilgi sahibi oluyordu.

Özetle, silahlı savunma kuvvetlerinin hareketleri hakkında kendisine bilgi veren yandaşları olan İbn Ömer’in yakalanması bir hayli zor idi.

Kasabaların örgüt tarafından ele geçirilmesinin ardından Mozambik Hükümeti çevre bölgelerden askeri yardım alarak ön saflara geçti.

Geçtiğimiz ay, Mozambik Savunma Silahlı Kuvvetleri Genelkurmay Başkanı Amiral Joaquim Mangrasse tarafından yayınlanan açıklamaya göre, Cabo Delgado eyaletindeki isyanın en üst düzey komutanlarından biri olan İbn Ömer, Macomia bölgesinde çıkan çatışmada öldürüldü. 

Devlet televizyonu TVM, İbn Ömer’e ait olduğu iddia edilen bir cesedin fotoğrafını sosyal medyada paylaştı.

Bölgedeki kaynaklar, Mozambik Hükümeti ve ABD’nin İbn Ömer’in yerine geçecek muhtemel komutanların kimlik belirleme çalışmasını başlattığını belirtti.

Kaynak: Mira Haber